Złotoryja jest miastem, które wyrosło na złocie. Najstarsze w Polsce (lokacja w 1211 r. na prawie magdeburskim), położone wśród wzgórz Pogórza Kaczawskiego – w Krainie Wygasłych Wulkanów – wciąż kusi historią i widokami. Choć w Złotoryi nie wydobywa się już szlachetnych kruszców, to złoto wciąż obecne jest w symbolice miasta. Wybierzmy się na drogocenny spacer po "Złotej Górze"...
W 1211 roku książę Henryk Brodaty nadał tutejszej osadzie prawa miejskie – to najstarsza, udokumentowana lokacja miejska w Polsce. Miasto rosło dzięki górnictwu złota, stale się bogacąc. W XV w. najazdy husyckie wymusiły budowę murów obronnych, a wiek XVII przyniósł klęski żywiołowe – powódź (1608), wielki pożar (1613) i skutki wojny trzydziestoletniej. Po wygaśnięciu linii piastowskiej Złotoryja przeszła pod rządy Habsburgów, a w XVIII wieku – Prus. W 1813 r. okolice stały się areną walk napoleońskich. XIX stulecie to rozwój rzemiosła i kolei, a współcześnie miasto pielęgnuje tradycję płukania złota – od lokalnych imprez po międzynarodowe mistrzostwa.
Sercem miasta jest wydłużony rynek z neorenesansowym ratuszem (XIX w.), który dominuje nad zabytkowymi kamienicami. Tuż przed nim lśni Fontanna Delfina z 1604 r., ufundowana przez burmistrza Johanna Feigego. Pierwotnie była miejską studnią. Dziś znów zdobią ją delfiny – po zniszczeniach po 1945 r. odtworzone w zmienionej formie – a na koronie fontanny widnieje łacińska sentencja „Se figens in Iova” („Ufając Bogu”). Druga wodna ozdoba rynku to Fontanna Górników – współczesne nawiązanie do miejscowych tradycji wydobycia, które dodaje placowi charakteru i przypomina, że to tutaj złoto było codziennością.
Tuż obok rynku wznosi się największa świątynia miasta – Kościół Narodzenia Najświętszej Maryi Panny. Jego początki sięgają I poł. XIII w.; budowlę wzniesiono na planie krzyża, w stylu gotyckim z romańskimi elementami. Wnętrze kryje fragmenty renesansowej polichromii, późnorenesansową ambonę, barokowy ołtarz główny (XVIII w.), dwa cenotafy z 1566 r. oraz empory. W bocznej nawie znajduje się studnia o głębokości 23 m, a wschodnia wieża (67 m) służy dziś jako punkt widokowy na Pogórze Kaczawskie i Karkonosze.
Z kolei kilka kroków dalej, w XVII-wiecznym budynku z mansardowym dachem, mieści się Muzeum Złota. Ekspozycja na trzech kondygnacjach łączy geologię Krainy Wygasłych Wulkanów (z pięknymi agatami) z opowieścią o górnictwie złota, metodach jego pozyskiwania i pamiątkach z zawodów w płukaniu złota. To tu naprawdę zrozumiesz, dlaczego Złotoryja nazywa się „stolicą polskiego złota”.
Kiedyś broniła Górnej Bramy, dziś jest jednym z symboli Złotoryi. Baszta Kowalska powstała w połowie XIV w., ma 22,5 m wysokości, 9,5 m średnicy, a u podstawy mury grube na 2,7 m. Jest... lekko krzywa – odchylona od pionu o ok. 60 cm – i prowadzi na nią 45 kamiennych stopni. To popularny punkt widokowy (klucz do wejścia wydaje miejscowe CIT). Wzdłuż pobliskich ulic wciąż można wypatrzyć fragmenty dawnych murów obronnych.
Złotoryja to nie tylko najstarsze miasto w Polsce, lecz także miejsce, które pozwala poznać mało znaną historię dolnośląskiego górnictwa złota. Urocza, nieduża miejscowość sprawdzi się jako przystanek w drodze podczas zwiedzania Pogórza Kaczawskiego i z pewnością usatysfakcjonuje miłośników zabytków i lokalnej turystyki.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz