Zamek Hukvaldy – gdzie historia spotyka muzykę i dziką przyrodę

W sercu morawsko-śląskiego krajobrazu, pośród zielonych wzgórz i rozległych lasów, wznosi się monumentalny zamek Hukvaldy – trzeci co do wielkości zrujnowany kompleks zamkowy w Czechach. To nie tylko pozostałość po średniowiecznej twierdzy, ale też miejsce, które żyje drugim życiem dzięki turystom, artystom i miłośnikom historii. Co sprawia, że od ponad 150 lat przyciąga tłumy? 

Choć pierwsza wzmianka o Hukvaldzie pochodzi z 1285 roku, jego historia sięga głębiej. Prawdopodobnie to Jindřich z Hückeswagen, wnuk Arnolda – niemieckiego hrabiego, który osiadł na Morawach – był twórcą tej potężnej warowni. Początkowo była to typowa twierdza, ale z czasem Zamek Hukvaldy stał się również siedzibą administracyjną tzw. państwa hukwaldzkiego.

W XIV wieku zamek przejęli biskupi ołomunieccy, którzy rozbudowali go i przekształcili w jedną z najpotężniejszych twierdz Moraw. Miał strategiczne znaczenie – odpierał najazdy husytów, służył jako więzienie, a przez wieki zmieniał właścicieli i funkcje. Dramatyczny punkt zwrotny nastąpił w 1762 roku, kiedy to piorun uderzył w zamek, wywołując pożar. Nie odbudowano go – zamiast tego mieszkańcy wioski Hukvaldy zaczęli wykorzystywać ruiny jako darmowy kamieniołom...

Na szczęście XIX wiek przyniósł zmianę myślenia. Coraz więcej ludzi odwiedzało Hukvaldy i byli urzeczeni jego urokliwym położeniem i malowniczymi ruinami. Pozostałości zamku zaczęto chronić – rozpoczęła się era turystyczna, która trwa do dziś. Obecnie Zamek Hukvaldy jest oddziałem Muzeum Beskyd i jednym z największych kompleksów zamkowych w Czechach. To trzecie co do wielkości ruiny zamku w kraju, o długości 320 metrów i obwodzie 800 metrów. Sześć części, dziewięć baszt, grube na dwa metry mury obronne – to robi wrażenie!

Szczególne miejsce zajmuje tu wieża Kulatina, najstarsza część zamku z XIII wieku, oraz renesansowa kaplica św. Andrzeja z 1602 roku. A może zaciekawi Cię legendarna studnia o głębokości 170 metrów? To jednak nie wszystko. Zamek otacza ogromny, 450-hektarowy park w stylu angielskim. Ale to nie tylko drzewa i alejki – w zagrodach żyją tutaj daniele, muflony i jelenie sika, a w koronach drzew gniazdują m.in. kruki i bociany czarne. Park otacza XIX-wieczny mur z neobarokową bramą, a sam zamek często staje się sceną dla koncertów, spektakli i festynów.

Z Hukvaldami związana jest postać Leoš Janáčka, słynnego czeskiego kompozytora, który się tutaj urodził. To miejsce inspirowało go przez całe życie. Dziś jego muzyka wraca tu często – czy to podczas festiwali, czy specjalnych wydarzeń upamiętniających artystę. Co ciekawe, zamek "wystąpił" też w czeskich baśniach filmowych, m.in. „Sierotce z Radhoště” i „Księżniczce zaklętej w czasie 2”. Zamek Hukvaldy to idealne miejsce na jednodniową wyprawę, piknik w parku, spacer z dziećmi czy podróż śladami historii.

Štramberk – najsłodsze miasto w Czechach

Są miejsca, które wyglądają jak wyjęte z bajki. Štramberk na Morawach to jedno z nich – malownicze miasteczko schowane wśród wzgórz, pełne drewnianych chałup, brukowanych uliczek i zapachu świeżo pieczonych „Štramberskich Uszu”. Czy wiedzieliście, że ten słodki przysmak ma swoje korzenie w dramatycznej legendzie sprzed wieków? Odkryjcie Štramberk – miasto, w którym historia i smak idą w parze.

Nad Štramberkiem góruje zalesione wzgórze Zámecký vrch z ruinami średniowiecznego zamku Strallenberg. Powstał pod koniec XIII wieku i do dziś zachował się jego symbol – wieża Trúba, wysoka cylindryczna budowla z drewnianą galerią widokową. Nie wiadomo dokładnie, kto zbudował zamek, ale wiadomo, że przez wieki zmieniał właścicieli – od lokalnych margrabiów po ród Žerotinów, którzy w XVIII wieku przekształcili go w renesansową twierdzę. Dziś Trúba wciąż króluje nad miastem i jest jednym z najchętniej odwiedzanych punktów widokowych w regionie.

Štramberk nazywany jest „Morawskim Betlejem” – to jedno z najstarszych osiedli na Morawach, zasiedlone już w czasach prehistorycznych. Świadczy o tym znalezisko z Jaskini Šipka, gdzie odkryto szczękę neandertalskiego dziecka sprzed 40 tysięcy lat! Samo miasto otrzymało prawa miejskie w 1359 roku dzięki margrabiemu Janowi Henrykowi, bratu króla Czech. Historyczny rynek otoczony jest pięknymi barokowymi kamienicami, kościołem św. Jana Nepomucena i unikatowymi drewnianymi domami zrębowymi. Spacerując krętymi uliczkami, łatwo poczuć ducha dawnych czasów.

Najsłynniejszym symbolem Štramberka są „Štramberskie Uszy” – piernikowe rożki, które piecze się tu od wieków. Legenda głosi, że w maju 1241 roku mieszkańcy uciekli przed Tatarami na górę Kotouč. Pod osłoną nocy spuścili wodę ze stawu, zatapiając obóz najeźdźców. Rankiem odnaleźli worki pełne odciętych uszu chrześcijańskich ofiar – pamiątkę, którą Tatarzy mieli wysłać swojemu chanowi. Od tamtej pory, dla uczczenia zwycięstwa, mieszkańcy Štramberka pieką słodkie „Uszy”. Smakują jak piernik z nutą miodu i przypraw – nie da się ich pomylić z żadnym innym wypiekiem!

Dziś Štramberk to nie tylko historia i legenda. Na turystów czekają tu muzeum marionetek, mini zoo Aqua Terra, galeria Zdeňka Buriana – malarza czasów prehistorycznych – i browar miejski serwujący piwo Trubač. Można tu też odpocząć w piwnych łaźniach lub wybrać się na spacer na Białą Górę z wieżą widokową. Ale to Trúba i zapach świeżo pieczonych „Uszu” zostaną w pamięci na zawsze. Jeśli jeszcze tu nie byliście – zaplanujcie wycieczkę. Może już w tym roku spróbujecie legendarnego smaku Štramberka?