Czy wiecie, że w Polsce znajdują się co najmniej dwa zamki w miejscowościach Ujazd? Pierwszy, bardziej znany, to Krzyżtopór w województwie świętokrzyskim. Drugi, na Opolszczyźnie, przez lata stanowił własność biskupów wrocławskich i był ważnym ogniwem administracji kościelnej. Zamek przeszedł wiele przebudów i często zmieniał właścicieli. Nic nie było mu straszne aż do 1945 roku, kiedy do miasta weszli żołnierze rosyjscy... Dopiero niedawno odzyskał część dawnego blasku i dziś można go zwiedzać w formie trwałej ruiny.
Osada Ujazd powstała już w połowie XII wieku, po raz pierwszy wzmiankowana była w bulli papieża Hadriana IV w 1155 roku, w której wymieniano posiadłości biskupa wrocławskiego na Śląsku. W tym samym stuleciu wzniesiona została mała warownia z basztą mieszkalną. Otaczały ją mury obronne oraz fragmentarycznie wał ziemny z palisadą i dwie fosy. W I połowie XIII wieku do baszty dobudowano Dom Biskupi. Kolejne stulecie przyniosło rozbudowę i powiększenie obszaru zamku oraz wzniesienie murów obronnych. W takiej formie obiekt pozostał do około 1580 roku.
Ujazd był własnością biskupstwa wrocławskiego do 1428 r., wtedy też został przejęty jako zastaw przez księcia opolsko-strzelecko-niemodlińskiego Bernarda i stał się siedzibą starosty książęcego. W kolejnych latach często zmieniali się panowie na zamku, aż w końcu po bezpotomnej śmierci Janusza IV Ujazd wrócił do biskupów w 1497 r. Ci jednak szybko oddali go w dzierżawę i dopiero 1524 roku zamek przeszedł ostatecznie w ręce prywatne, gdy biskup Jakub von Salza sprzedał ujazdowskie dobra Mikołajowi Dluhomilowi z Bierawy. W 1580 przebudowano zamek w renesansowy pałac. Obiekt pozostał siedzibą rodu do 1609 r., kiedy nowym właścicielem został Mikołaj Kochcicki z Kochcic.
W czasach Kochcickich, noc z 17 na 18 VIII 1638 roku spędził w Ujeździe król Polski Władysław IV Waza. W 1660 roku pałac został ponownie przebudowany. Dobudowano drugie piętro, powstała klatka schodowa i zburzono basztę narożną. Kolejne stulecia przyniosły częste zmiany właścicieli. Ujazd znajdował się m.in. w rękach rodu von Sobeck (którzy dobudowali skrzydła boczne pałacu), następnie posiadaczami byli: hrabia Fryderyk Wilhelm von Posadowski (1780-1781), hrabia Hans Wilhelm Gottlob von Schönaich-Carolath (1781-1788), Ernst von Pannewitz (1788-1793), hrabia Heinrich von Francken-Sierstorpff (1793-1803), hrabia Friedrich Wilhelm von Francken-Sierstorpff (1803-1816), baron Joseph von Welczek (do 1838 r.).
W 1838 roku majątek kupił właściciel sąsiednich dóbr sławęcickich - August Fürst zu Hohenlohe-Öhringen. Jeden z najzamożniejszych rodów magnackich był w posiadaniu pałacu w Ujeździe do stycznia 1945 roku. W 1861 roku król pruski Wilhelm I odznaczył Hugona von Hohenlohe-Öhringen tytułem Herzog von Ujest , czyli książę Ujazdu, co upamiętniono poprzez umieszczenie nad bramą wjazdową herbu książęcego. W połowie XIX wieku pałac przebudowano. Fasada i dach otrzymały renesansowy wystrój. W samym budynku pałacu zrobiono wyjście do ogrodu i dobudowano schodki na taras. Zlikwidowano też resztki dawnego muru obronnego. W takim kształcie pałac przetrwał do 1945 roku.
23 stycznia 1945 roku Ujazd "wyzwolili" żołnierze Armii Czerwonej. Zabudowania zamkowe i większa część miasta spłonęły po tym, jak podpaliły je wojska rosyjskie. Po pałacu zostały tylko ruiny, które w latach powojennych podlegały kolejnym dewastacjom. Po 1989 roku ruiny zamku przejęte zostały od Skarbu Państwa przez Gminę Ujazd. W 2015 roku zabezpieczono obiekt i na piętrze urządzono taras widokowy.
Bogata historia zamku i pałacu w Ujeździe dopiero współcześnie została w godny sposób upamiętniona i obiekt dziś jest ciekawą atrakcją turystyczną w okolicy. Jak to zwykle bywa w takich miejscach, żal trochę, że obiekt został w tak bezmyślny sposób bezpowrotnie zdewastowany w końcówce II wojny światowej. A dla spragnionych większego rozmachu pozostaje zamek Krzyżtopór w Ujeździe w świętkorzyskiem.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz