Architekturę socrealistyczną można albo kochać, albo nienawidzić. Wzniesiony w latach 50-tych w sercu Dąbrowy Górniczej Pałac Kultury Zagłębia zdaje się nie wzbudzać takich emocji, jak dużo bardziej znany Pałac Kultury i Nauki w Warszawie. Czy to z powodu unikatowego projektu Zbigniewa Rzepeckiego, który łącząc style złagodził nieco socrealistyczną siermiężność? A może bogata oferta kulturalna pomaga przymknąć oko na nielubiany styl? Jedno jest pewne - pałac wzbudza tak duże zainteresowanie, że na jego zwiedzanie podczas święta Metropolii GZM przybyły tłumy.
Koncepcja budowy domu kultury w robotniczym mieście - Dąbrowie Górniczej - pojawiła się już w 1945 roku. Pomysłodawcą powstania Pałacu Kultury Zagłębia był wojewoda śląsko-dąbrowski i wicepremier - generał Aleksander Zawadzki. Za projekt budynku odpowiedzialny był architekt Zbigniew Rzepecki - absolwent Politechniki Lwowskiej, powstaniec śląski, wykładowca Akademii Sztuk Pięknych w Katowicach. Posiadał już znaczący dorobek i był osobą poważaną w środowisku. Z pewnością miało to ogromny wpływ na wiele nowatorskich rozwiązań oraz kontrowersyjnych łączeń stylów, jakie wcielił w życie w Dąbrowie Górniczej.
Budowa rozpoczęta w 1951 roku trwała aż siedem lat i w jej trakcie niejednokrotnie borykano się z brakiem potrzebnych materiałów czy elementów wyposażenia. Materiał do budowy przywożono nie tylko z fabryk, ale i z Ziem Odzyskanych, np. z pałacu w Brzezince na Dolnym Śląsku. 11 stycznia 1958 z wielką pompą otwarto Dom Kultury Zagłębie (nazwa obiektu kilkukrotnie zmieniała się na przestrzeni lat). Powstał trzykondygnacyjny monumentalny budynek elewacją z czerwonej cegły i piaskowca, z centralnie umieszczoną wieżą zdobioną attykami i z poddaszem w kształcie korony. Pierwotnie vis a vis pałacu miał powstać utrzymany w podobnym stylu urząd miasta, jednak pomysł nie doczekał się nigdy realizacji.
Choc we wszystkich publikacjach na temat Pałacu Kultury Zagłębia nazwa się go przykładem architektury socrealizmu, to osobiście nie do końca zgadzam się z tym określeniem. Rzepecki w swoim projekcie w zaskakujący sposób łączył style, wprowadzając elementy sztuki antyku, art-deco, modernizmu, a nawet tworząc trzy sale wyłożone... kaflami holenderskimi! Nie znajdziemy tu też zbyt wielu symboli robotniczych, które obecne są tylko przy uchwytach drzwiowych. Powstanie pałacu zbiegło się ze schyłkowym okresem klasycznego socmodernizmu, dzięki czemu powstał budynek niepodobny do żadnego innego. Jako pierwszy obiekt z tamtego okresu został wpisany do rejestru zabytków w 1979 roku.
Pałac Kultury Zagłębia od początku pełni funkcje społeczne i kulturalne. Już od 1960 roku działał tu jeden z najstarszych i najbardziej utytułowanych klubów filmowych w Polsce - Amatorski Klub Filmowy „Zagłębie”. Od 1964 roku w pałacu mieściło się Muzeum Historii Ruchów Robotniczych. W kolejnych latach powstał także młodzieżowy Klub „Agora”, klub szachowy i brydżowy, klub seniora oraz wiele innych. 1 września 1991 Pałac Kultury Zagłębia stał się siedzibą Państwowej Szkoły Muzycznej I stopnia im. Michała Spisaka. Na scenie Pałacu Kultury Zagłębia wystąpiło wielu wybitnych artystów, między innymi Anna Jantar, Krystyna Janda czy Czesław Niemen. Zorganizowano tu tysiące spektakli teatralnych, koncertów, recitali, oper, operetek oraz wystaw malarskich i fotograficznych. Po generalnym remoncie w latach 2011-2014 pałac kontynuuje swoją misję, niezmiennie pozostając kulturalnym centrum Zagłębia Dąbrowskiego.
Często niedoceniana architektura socrealistyczna posiada w Dąbrowie Górniczej wybitną reprezentację. Projekt Zbigniewa Rzepeckiego dzięki umiejętnej zabawie stylami zestarzał się naprawdę przyzwoicie i do dziś wzbudza zainteresowanie, czego przykładem były tłumy na zwiedzaniu pałacu podczas tegorocznego święta Metropolii GZM. Pałac Kultury Zagłębia ma spory potencjał, aby być nie tylko miejscem wydarzeń i działalności społecznej, ale też wyjątkową atrakcją turystyczną w tej części województwa śląskiego.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz