Pocztówki z Breslau - niemieckie napisy we Wrocławiu

Po II wojnie światowej Breslau stał się Wrocławiem, propaganda władzy ludowej głosiła, że miasto "wróciło do macierzy" i za wszelką cenę starano się wymazać z przestrzeni  ślady znienawidzonego narodu niemieckiego. Nie było czasu na gruntowne remonty, więc w pośpiechu uprzątnięto miasto, zamalowano niemieckie napisy i ten sposób starano się zbudować "rdzennie polskie" miasto. Po kilkudziesięciu latach ta słabej jakości, naprędce nałożona farba zaczęła się łuszczyć, ukazując stare, niemieckie szyldy. To one przypominają nam o historii Wrocławia i jego wielokulturowości, która dziś jest jego atutem, a nie powodem do wstydu.

Aby zebrać przedstawioną poniżej dokumentację fotograficzną pokonałam pieszo dystans ponad 25 kilometrów, przejechałam na rowerze 20 km, poświęciłam kilka wolnych weekendów najpierw na zebranie informacji o napisach, potem na przygotowanie mapy, aż w końcu na spacery (w słońcu, o zmroku, w mrozie) i obróbkę zdjęć. W paru przypadkach okazywało się, że poszukiwany przeze mnie napis zniknął niedawno pod nową warstwą farby, ale na szczęście kilka razy znajdowałam też napisy nieuwzględnione na mojej mapce ("gratisowe"). Najwięcej takich pamiątek jest na Nadodrzu, które jest największym wrocławskim skupiskiem kamienic i, bądźmy szczerzy, nie są to w większości budynki zadbane czy regularnie remontowane. Sporo napisów znalazłam na Ołbinie, nieco mniej - na niesławnym "Trójkącie" (czyli Przedmieściu Oławskim) czy w okolicach Placu Grunwaldzkiego. Już teraz wiem, że czeka mnie jeszcze kilka spacerów. Ciągle znajduję informacje o kolejnych napisach i z pewnością będę ich poszukiwać i uzupełniać galerię...

Lebensmittel i Breslau Kabel - od tego się zaczęło

Skąd w ogóle ten pomysł? Pewnego dnia czekając na tramwaj na przystanku ZOO zauważyłam na chodniku starą, metalową tabliczkę z napisem "Breslau Kabel", potem na ulicy Księcia Witolda codziennie przechodziłam pod dawnym szyldem sklepu spożywczego (Lebensmitel), aż w końcu zainspirowana materiałami znalezionymi w internecie postanowiłam zrobić mapę i ruszyć w teren z aparatem. Nie wiem, jak wiele z tych napisów będzie widocznych za kilka czy kilkadziesiąt lat. Niektóre z nich są konserwowane i zachowywane, inne zamalowywane podczas remontów kamienic. Zebrałam te "pocztówki z Breslau", aby nie zapomnieć o niemieckiej historii Wrocławia zapisanej na elewacjach budynków.

ul. Jedności Narodowej 194 - reklama sklepu z wyposażeniem łazienki | ul. Galla Anonima 4 - Kaffe-Haus - dawna kawiarnia

ul. Jedności Narodowej 45 - Kamienica Eisenhof. Komuś bardzo przeszkadzał napis. | ul. Henryka Brodatego 10

ul. Księcia Witolda 42 - Herren Friseur - fryzjer męski | ul. Cybulskiego 19 - jeszcze trochę odpadnie i zobaczymy, co tam się kryje :)

ul. Cybulskiego 6 - polski szyld sklepu monopolowego lub baru. Możliwe, że z pierwszych lat po wojnie - publikuję jako ciekawostkę. | ul. Kaszubska (róg Pomorskiej) - prawdopodobnie gospoda.

Plac Strzelecki 8 - Reymann - artykuły metalowe (?). | ul. Łowiecka 9

ul. Łowiecka 9 - materiały piśmiennicze - Schreibmaterialien | ul. Biskupa Tomasza Pierwszego

ul. Biskupa Tomasza Pierwszego 16 - spedycja, przesyłki? 2019 - napis został odnowiony :)

ul. Biskupa Tomasza Pierwszego 

ul. Biskupa Tomasza Pierwszego - Fabryka mebli | ul. Trzebnicka 64 - Bedachungen Installation Klempner - instalacje hydrauliczne

ul. Biskupa Tomasza Pierwszego | ul. Włodkowica

ul. Kleczkowska - SP nr 74 - rok wybudowania 1901 | ul. Kluczborska

ul. Kluczborska | ul. Żeromskiego 40 

ul. Barlickiego 1 i 3: piekarnia i delikatesy

ul. Elizy Orzeszkowej 43: Konserwy, masło, jajka

ul. Karola Miarki 18 - cygara i nie tylko | ul. Prusa 47

ul. Sępa Sarzyńskiego - na drugim zdjęciu widać napis "waren" 

ul. Sienkiewicza 41

ul. Górnickiego 12 | ul. ul. Sienkiewicza 129 | ul. Sienkiewicza 129 - bestialsko potraktowany szyld Backwaren - pieczywo

ul. Reja 17 | ul. Sienkiewicza 129 

ul. Grunwaldzka 30 - "Ofenfabrik" czyli dawna fabryka pieców

ul. Benedykta Polaka 21 - dawniej restauracja | ul. Nehringa 9

ul. Nehringa 12 - napisy z motywem przewodnim zboża - obstawiam piekarnię | ul Nehringa 3 - symbol wskazuje na coś związanego z górnictwem

ul. Sikorskiego 20 - maszyny... | ul. Pułaskiego 75

ul. Pułaskiego 75 (w oficynie) | ul. Brzeska 3 - komuś bardzo zależało na zniszczeniu. Widać "Brot Weiss" - piekarnia?

ul. Więckowskiego 19 - Likörfabrik Spirituosen - tu była wytwórnia alkoholi | ul. Ruska

ul. Kościuszki 49 - fabryka ekranów? |  ul. Kościuszki 49 (w bramie) - restauracja i prawdopodobnie cukiernia

ul. Piłsudskiego - róg Zapolskiej | ul. Hoene Wrońskiego 19

ul. Paulińska 10 - szewc Paul Dziallas | ul. Paulińska 12

ul. Paulińska 9 | ul. Hoene Wrońskiego 19 - kiedyś prawdopodobnie znajdowała się tutaj piwiarnia, niestety część napisów została niedawno zamalowana na biało, a górny szyld też został zbity razem z tynkiem

ul. Tęczowa 83 - dawny budynek spółki Georgi & Bartsch zajmującej się handlem armaturą wodną i gazową | ul. Robotnicza 8 - magazyny przy dawnej stacji Wrocław Świebodzki. Zakaz palenia :-)

ul. Bolesława Drobnera 6 | ul. Stefana Żeromskiego 67

ul. Jedności Narodowej 175 | ul. Worcella 11

ul. Worcella 11

ul. Prądzyńskiego 25 - piekarnia

ul. Gliniana 66 - dawny warzywniak | ul. Ofiar Oświęcimskich 15 - dawna piwniarnia Conrada Kisslinga. Ktoś sobie zadał dużo trudu, aby skuć napis, a i tak jest on doskonale widoczny.

ul. Szewska, róg Kotlarskiej | ulica Sikorskiego, przejście dla pieszych przy Podwalu

 ul. Mieszczańska - budynki pokoszarowe. Drogowskaz na boisko. | ul. Kurkowa 31

ul. Rydygiera 7/9

ul. Rydygiera 7/9 | ul. Rydygiera 11 - akcenty polskie, zapewne powstały tuż po wojnie

ul. Kurkowa 36 | ul. Składowa 2/4 - napis na szkole

Pasaż Pokoyhof | ul. Włodkowica 19

Tych napisów już nie ma - znalazłam je tylko na Googlemaps.

Ciąg dalszy nastąpi...