Borne Sulinowo - poradzieckie miasto-widmo

Zawsze mnie bawiło, jak wiele czasu zajęło mi dotarcie do Bornego Sulinowa. Nie chodzi o to, że droga ze Szczecina w dużej mierze stanowiła betonowe, dudniące płyty. Nie chodzi nawet o to, że jazda przez ciemne lasy i zapomniane wioski nie napawała mnie optymizmem. Jakoś tak się parę lat zbierałam, ba! nawet miałam okazje, ale jak się ma okazje, to zwykle się czeka na kolejne. W końcu stało się - w listopadową noc 2015 roku zameldowałam się w radzieckim mieście-widmie.

O ile wcześniej wielokrotnie zadawałam sobie pytanie, jak to jest możliwe, że przez niemal 50 lat udało się Armii Czerwonej utrzymać w tajemnicy miasto wyłączone spod polskiej administracji, tak tego wieczoru zrozumiałam. Aby dotrzeć do Bornego Sulinowa, trzeba zjechać z głównej (choć dla mnie i tak wyglądającej dość podrzędnie) drogi, a następnie pokonać parę kilometrów przez ciemny las wyglądający jak z horroru. Nigdy wcześniej nie gadałam z nawigacją, aby dodać sobie otuchy, ale wtedy mi się zdarzyło. I wiecie co? Nie mam się czego wstydzić!

Dom Oficera

Na początek parę słów o historii tego mrocznego miasta. Dawne Groß Born, zanim w 1945 r. zostało przejęte przez Armię Czerwoną, stanowiło bazę wojskową i poligon dla żołnierzy Wermachtu. Formalnie po wojnie obszar został włączony do Polski, ale oficjalnie na mapach w tym miejscu znajdowały się "tereny zielone". I tak do 1992 r. stacjonowało tam 15 tysięcy żołnierzy radzieckich. Co więcej, nieopodal składowano także radziecką broń nuklearną na wypadek wojny z Zachodem. Dopiero po opuszczeniu Bornego Sulinowa przez żołnierzy naszego (już nie) bratniego narodu miasto zostało oficjalnie otwarte i rozpoczął się proces zasiedlania go przez Polaków. Było to w roku 1993 r. Dziś Borne stanowi sporą bazę noclegową, która przyciąga turystów ze względu na obszerne tereny do rekreacji, bliskość jeziora oraz jego postmilitarny charakter. To ostatnie ściągnęło tam mnie.

Zdjęcia z fotopolska.eu

Po nocy spędzonej w domu wczasowym zaaranżowanym w historycznym, typowym dla Bornego budynku, udałam się na zwiedzanie. Lało jak z cebra, a ja miałam niecały jeden dzień na eksploracje.  Miasto w listopadzie było opustoszałe, byłam zapewne jedną z bardzo nielicznych osób, które przyjechały tutaj z zewnątrz. Upiorny, wisielczy nastrój idealnie pasował do tego miejsca.

Z samego rana wybrałam się się na cmentarz żołnierzy radzieckich, który ku mojemu rozczarowaniu był zamknięty, więc zrobiłam tylko kilka zdjęć przez ogrodzenie. Największe wrażenie zrobił na mnie okazały grobowiec z pepeszą, ale na długo zapamiętam też groby anonimowe. Wśród 344 mogił znajduje się 146 grobów z napisem "nieznany". To tylko świadczy o tym, jak bardzo odizolowanym miastem było Borne Sulinowo - żołnierze, którzy umierali w garnizonie, chowani byli bezimiennie, bez identyfikacji. Po co psuć statystyki, tłumaczyć się przed rodzinami?

Z cmentarza skierowałam się do Domu Oficera. Jest to obszerny, trzypoziomowy budynek, w którym niegdyś znajdowały się: sala taneczna, biblioteka, sala kinowa, sala balowa, restauracja i sala koncertowa na 1000 osób. Przez lata pełnił on funkcję kulturalnego centrum miasta. Niestety znaczną część budynku w 2010 r. strawił pożar i już podczas mojej wizyty znajdował się on w tragicznym stanie. Praktycznie nic nie zostało z sali koncertowej, a reszta pomieszczeń też była w stanie agonii. Nie wiem niestety, w jakiej kondycji budynek znajduje się obecnie (2018 rok), ale znalazłam ogłoszenie z końca grudnia, że jest on wystawiony na sprzedaż za 2 miliony złotych. Jacyś chętni?

Kończąc moją szybką wycieczkę po Bornym udałam się jeszcze do magazynów przy ul. Towarowej, gdzie niestety udało mi się wejść tylko do jednego i to tylko na parter, bo usunięto wszystkie schody. Do kolejnych budynków nie podchodziłam, bo trwała tam akcja służb medycznych. Nie wiem dokładnie, co tam się stało, ale widać było, jak dokładnie przeczesują cały budynek z latarkami, a na dole pakowali na nosze najprawdopodobniej martwego człowieka. Trochę mnie to przeraziło, bo mam taki lęk, że kiedyś chodząc samotnie po opuszczonych budynkach, natrafię na ciało samobójcy albo bezdomnego. Czytałam, że w bielskim Stalowniku jakiś żartowniś powiesił kiedyś w piwnicy na pętli kukłę człowieka. Przedni żart, nie ma co.

Borne Sulinowo pożegnałam, jadąc w stronę zachodzącego słońca.
Nie no, żartuję - cały czas lało, a ja łapiąc resztki listopadowego dnia, pojechałam jeszcze pochodzić po lesie oraz do opuszczonego miasta - Kłomina.  Miałam wtedy dużo chęci, determinacji i odwagi, aby zwiedzić jak najwięcej i spełnić kilka swoich urbexowych marzeń. Ciąg dalszy tej opowieści nastąpi...